Parafie w Polsce mają charakter terytorialny, w takim znaczeniu, że należą do niej wszystkie osoby, które zamieszkują w jej granicach administracyjnych. Chodzi tutaj nie tyle o zameldowanie (które jest często fikcją), ale o faktyczne zamieszkanie. To stałe lub tymczasowe zamieszkanie traci się przez odejście z miejsca połączone z zamiarem nie powracania (por. Kan. 106 Kodeksu Prawa Kanonicznego).
Zatem moją parafią jest ta, na której terenie obecnie mieszkam (minimum od 3 miesięcy) i proboszcz tej parafii jest moim duszpasterzem.
Jest dobrym zwyczajem zgłaszanie się nowych parafian do biura parafialnego w celu „zapisania się” w swojej parafii. Okazją do tego „zapisania się” jest wizyta duszpasterskie, czyli kolęda, kiedy to duszpasterz wychodzi niejako naprzeciw swoich nowych parafian. Stąd m.in. bardzo ważna jest obecność wiernych podczas wizyty duszpasterskiej, jako potwierdzenie przebywania na terytorium parafii.
Słowo „zapisać się” zostało wzięte w cudzysłów, ponieważ nie od tego aktu zależy przynależność do parafii, ale od rzeczywistego zamieszkania. W owym „zapisaniu się” chodzi raczej o przyznanie się do swojej parafii, tak aby w odpowiednich sytuacjach parafia mogła przyznać się do swego parafianina czy parafianki, a mówiąc dokładniej, aby proboszcz tej parafii mógł w sposób odpowiedzialny wystawić opinię dotyczącą praktyk czy moralności swoim parafianom. Opinię tę jednak będzie w stanie wystawić, jeśli będzie miał możliwość poznać swoich parafian.
Prawo Kanoniczne nie posługuje się pojęciem „zameldowania”. Przynależność do parafii zależy od „zamieszkania”, czyli od faktycznego przebywania na terytorium parafii. Dlatego wszelkie formalności dotyczące udzielania sakramentów chrztu, I komunii św., bierzmowania, małżeństwa oraz celebracji pogrzebu katolickiego są prowadzone zgodnie z przepisami Prawa Kanoniczego, czyli według zamieszkania w parafii. Jak otrzymać zaświadczenie?
Prawo do otrzymywania zaświadczeń, itp. parafianin nabywa po przynajmniej 3-miesięcznej przynależności do parafii. W tym okresie dana osoba ma możliwość wejścia w życie parafii, uczestnictwa we Mszach świętych, nabożeństwach i spotkaniach, dzięki którym możliwe jest wzajemne poznanie się parafian i duszpasterzy. Osoby, które po zapisaniu do parafii przestają do niej uczęszczać traktowane są jako osoby nienależące do parafii.
Opracowano na podstawie:
* ks. Jan Glapiak, Sakramenty i inne ważne sprawy. Praktyczny przewodnik po przepisach prawa kanonicznego, Poznań 2010; artykuł Przystań człowieka wierzącego.
* Kodeksu Prawa Kanonicznego:
§ 1. Parafia jest określoną wspólnotą wiernych, utworzoną na sposób stały w Kościele partykularnym, nad którą pasterską pieczę, pod władzą biskupa diecezjalnego, powierza się proboszczowi jako jej własnemu pasterzowi (Kan. 515).
Z zasady ogólnej parafia powinna być terytorialna, a więc obejmująca wszystkich wiernych określonego terytorium (Kan. 518).
§ 1. Zamieszkanie stałe nabywa się takim przebywaniem na terytorium jakiejś parafii lub przynajmniej diecezji, które albo jest połączone z zamiarem pozostania tam na stałe, jeśli nic stamtąd nie odwoła, albo trwało przez pełnych pięć lat.
§ 2. Tymczasowe zamieszkanie nabywa się przez takie przebywanie na terenie jakiejś parafii lub przynajmniej diecezji, które albo jest połączone z zamiarem pozostania tam przynajmniej przez trzy miesiące, jeśli nic stamtąd nie odwoła, albo przedłużyło się rzeczywiście do trzech miesięcy.
§ 3. Stałe lub tymczasowe zamieszkanie na terenie parafii nazywa się parafialnym; na terenie diecezji – chociażby nie w parafii – diecezjalnym (Kan. 102)
§ 1. Zarówno przez zamieszkanie stałe jak i tymczasowe, każdy uzyskuje własnego proboszcza oraz ordynariusza (Kan. 107).